تـورکـ تـیـلی

جهان مقیاسیده تورکی تیل نینگ خلق ارا تیللر قطاریده توتگن اورنی،رونقی و صلاحیتی

  تورکی تیل نینگ تاریخیگه قیسقه‌چه قره‌شدن آلدین تورک تاریخیدن لوحه کیلتریب اوتماقچی‌میز.

تورکلرنینگ ییر یوزیده پیدا بولیشی

افغانستانده اوزبیک تیلی‌نینگ اوتمیشی و بوگونگی احوالی

اۉچمس ایزلر: تأریخدن معلوم بۉلیشیچه، افغانستان- تورکی خلقلرنینگ قدیمی و تأریخی وطنی حسابلَنه‌دی. افغانستان دېگن سیاسی- جغرافی حدود اۉرته گه کېلمسدن آلدین بو یورتده، تورکی سلاله‌لر اوزون ییللر بیرین- کېتین حُکم سوریب کېلگنلر. میلاددن آلدین هونلر، کوشانیلر و اوندن کېیین یفتلیلر (هفتالیتلر) سلطنت قوریب، بویوک مدنیت یره‌تیب، اۉزلریدن اۉچمس ایز قالدیریشگن.

تورک الفبا بیرلیگی یره تیش ضرورتی

جهان تورک الفبا سینی یره تیش خصوصیده تنیقلی تیل شناس اسمعیل گاسپیرالی نینگ سعی و حرکت لری جهان تورک تیلی بیرلیگی و تورک الفبا یگانه غایه نی ایلگری سوریب بوتون تورک دنیاسی تیل بیرلیگینی فکر و عملده رویابگه چقه ریش چقریق لری بیلن آلغه سوره دی .

ظهیر الدین محمد بابر و تورک تیلی الفبا بیرلیگی

ظهیرالدین محمد بابر یریک سرکرده، دولت اربابی، ادبیات و تیل شناس عالم، هندوستان  افغانستانده بویوک امپراتورلیک قوریب اوتکن شاهانشاه ایدی. او اوزی نینگ یوکسک استعدادی و صلاحیتی بیلن جهانگه تانیلگن بیلمدان شخص بولگن. بوتون عمرینی علم و فن مدنیتگه بغیشلب، برچه امکانیتلرینی ایل و یورت آبادانچیلیگی، فراوان حیات قوریش یولیگه صرف ایتکن.

علیشیر نوایی و تورک بیرلیگی

علیشیر نوایی بوتون ایجادینی تورک تیلنی یوکسک درجه ده رواجلنتریش و دنیا ده اینگ ترقی تاپگن تیل لر قطاریگه قوشیشگه بغیشله یدی. شو بیلن او تورکی خلق لر رونقیگه و بوتون تورکی دنیا بیرلیگی شکلنتریش گه بویوک حصه قوشدی. علیشیر نوایی بو یولده گی سعی- حرکتی حقده، شوندای دیگن ایدی.

افغانستان نینگ ترک تبار ملت وکیل لریگه مکتوبیم

همه دن آلدین قیزغین و سیوگی توله سلام لریمنی افغانستان ملت مجلس نینگ قیمت لی ترک تبار وکیل لریگه تقدیم ایتیب، امید ایته من همه نگیز وطن و عایله آغوشوده ساغ و سلامت بولسنگیز.
باشلنغیچ گه اوزومنی قیسقه چه تانیتماق ایسته ی من. مین نقیب الله عبید ترکیه نینگ نیده ولایتی، نیده عالی بیلیم یورتی ده اقتصاد اوقوچوسو مین. افغانستان نینگ جوزجان ولایتیگه قره شلی …

تورکلر

بیر زمانلر  قیلدی طغیان  کأینات،

تاکه بؤلسه کأیناتده  بیر جانذات.

یاندی آقتی  برچه عالم   گووه لب ،

کوتریلدی  توپراق  یردن هو وه لب.

تیکله نیشنی کوته یاتگن سؤزلر

اؤزبیک تیلیمیزنینگ إیککیته مهم قئناق منبعسی بار. بیری خلق سؤزی(لهجه لر آمباری)- خلق إیشله ته یاتگن،ادبیلشمه گن سؤزلر؛هلی ادبی تیل مقامیگه کؤتریلمه سؤزلر؛أیککینچیسی یازمه(ادبی،تاریخی،علمی،نشریات…)یادگارلیکلر.اؤزبیک تیلی انه شو منبعلردن اوزلوکسیز روشده آذوقله نیب توره دی.هر إیککله ساحه نینگ کؤپ جلدلیک سؤزلیک

صوفی الله یار

صوفی الله یار (1644-1724)

حیاتی و ایجادی

متصوف شاعر؛اؤزبیک ادبیّاتی نینگ أیریک نماینده لریدن بیری.صوفی الله یار حاضرگی  اؤزبیکستانگه قره شلی کتته قؤرغان بیکلیگی(سمرقند)مینار قیشلاغیده دنیاگه کیلگن.

عرب یازوویدن واز کیچیش کیره ک

کؤپدن بیری بیر درد،بیر آغریق وجودیمنی ققشه تیب،لرزه گه سالیب کیله دی. او هم بؤلسه،یات،بوزغونچی وتجاوزکار فرهنگگه إینتیلیب یششدیر.خوش،ینه قیسی عملیمیز سبب بؤلدیکی،بیز مللی قدریتلریمیزدن أیراقله شیب،تیلیمیز،اؤزلیگیمیزدن اوزیلیب،یات ایللرنینگ توسینی آلدیک،عربلشتیریلدیک.منه ایندی،مللی اؤزلیگیمیزدن اوزاقله شیب،منقورت بیر مخلوققه ائله نیب قالماقده میز.

ایرکینلیک

آنه یورتیم  ایرکینلیگی قفس ایچیدن قره دی ،

سیندیرگین قفسنی،دیه یالبریب بیزدن سوره دی.

یان قفسنینگ ایچیده گی بیرعندلیب سیره دی،

بونامرد لر غیرت سیزدیب  قناتنی  قیره  دی.

حافظ شیرازی امیر تیمور حضوریده

فارس شاعری – حافظ شیرازی امیر تیمور حضوریده

تاریخی منبعلرده ذکر ایتیلیشیچه شیراز شهری اوروش سیز تسلیم بولیب، اهالی صاحبقراننی طنطنه لی روشده  کوتیب آلیشی جریانیده فارس بویوک شاعری حافظ شیرازی هم استقبالچیلر آره سیده بولگن. او امیر تیمور حضوریگه باریب اوزینی تنیته دی

ییگیرمنچی عصر نینگ پروفیشنل رسامی مبارک یولداشف

ییگیرمنچی عصر نینگ پروفیشنل رسامی مبارک یولداشف اوملی قهرمانلرسیماسینی چیزگن و 1500دن کوپراق اثر یرتگن

مبارک یولداشف 1934 ییل قازاغستان نینگ “چیمکینت” شهریده مخدوم اعظم سلاله سیگه منسوب، یولداش خوجه عایله سیده دنیاگه کیلگن.

اوزبيك تيلي قنده ي احوالده؟

عموما ايتگنده توركلر، اينيقسه اوزبيك خلقي گه باغليق تنيقلي وپارلاق سيمالرنينگ جهان بوييچه علمي، فرهنگي ،سياسي ، اجتماعي وعمراني بوليم لرده بجرگن ايش وقيلگن خدمت لري دن هيچ بيركيشي منكربوله آمه يدي.

اوتگن زمانلرده تورك لر(غزنوي لر، بابري لر،تيموري لر، سلجوقي لر،قره خاني لر، يفتلي لر،كوشاني لرو…)

ادبيات-گؤركسؤز، ادبي-گؤرگول، نظم-تاقشيت، نثر-سپيك، شعر-قوشوق

سون دؤنه‌مده ديليميز توركييه توركجه‌سينين تك يؤنلو وآغير ائتگيسي آلتينا گيرميشدير. بو سوره‌جين اولوملو و اولومسوز يؤنله‌ري واردير. اولوملو يؤنله‌رينين باشيندا -قيسا سوره‌له‌ر ديشيندا- مين ايله ياخين توغرالي (رسمي) و يازي ديلي اولمايان، بير چوخ كلمه‌سيني اونوتان و يئني كلمه تؤره‌تمه سوره‌جي بوتونويله دوران ديليميزين، توركييه توركجه‌سينده قورونان و يا يئني تؤره‌ديله‌ن

فارياب مسؤوللري مدني اويوشمه لراحتفاللريده نيگه قتنشمه يديلر؟

بیرملت نینگ اساسآروحینی فرهنگ ومدنیت تشکیل بیره دی، هربیرملت اوزیگه خاص اودوملري بارلیگی سببلی، باشقه دنیا ایلت لریدن اجره لیب توره دی وموجود قدریت لری بیلن بای بوليب وفخرلی تاريخ ومدنيت گه ایگه ایکن لیگی انیقلنه دی. شوجهتدن هربیرملت اوزمدنیتی وتاریخی نی اسره ب واونینگ رواجلنتیریشي اوچون مسوْول بولیب وشويولده جدی سعی وحرکت قیلیشی کیره ک

حکایه- قاره باتیرلر

قاره باتیرلر

ابراهیم نینگ لبلری اوستیده ایندیگینه توکلرسبزه اوره باشله گندی.اؤقیشدن ایرا قالگن باله نینگ ذهنی راسه اؤتکیر.باردی مکتب اؤقیب،عالی معلوماتلی بؤلگنیده ایدی،إیگنه نینگ کؤزیدن نق تویه نی اؤتکزردی.بو کیتیشده،یولدوزلرنی نروانسیز اوره یاتگن بؤلیب اولغه ییشی تعین.

امیر تیمور سمرقند شهریده

«اجداد لر مرحمتی»

اوزبیکستان خلق رسامی مبارک یولداشف اوز فانتزیسی اساسیده مای بویاق( رنگ روغنی) بیلن چیزگن یوقا ریده گی شاه اثرنی ”اجدادلر مرحمتی“ دیب اتگن ایدی. اوشبو لوحه ده سیز صاحبقراننی اونینگ معنوی مرشدی و دولت ایشلری بوییچه

حکایه- فنارچی آته

فنارچی آته

تار،قئیشیق کؤچه نینگ اؤکسیک آقشامینی تورسونقول اکه نینگ چوروک دروازه سی تیپه سیگه اؤتقیزیلگن بیر فنارنینگ تیتراق نورلریگینه یاریتر ایدی.اونی هر کونی کیچقورون پست بؤیلی،بوروشیق یوزلی بیرچال کیلیب،یاقیب کیتر ایدی.بیز اونی فنارچی آته دیرایدیک.او جوده یوواش،إینده مس کیشیئدی،

حکایه- قؤزغالان

قؤزغالان

قؤزغالان نینگ بیرینچی کونی ایدی.توشدن سؤنگ؛کوتیلمه گنده،رادیودن ینگره گن کیسکین هیجانلی«کوی»،یورتده قنده ی دیر بیر اولکن حادثه-بوریلیش یوز بیرگنیدن دلالت ایدی.سراسیمه وضعیت کؤلنکه سی آستیده اوزون قولاق گپلر همّه یاققه ترقلدی…بیردنیگه چومالی إینیگه سوو قوئگنده ی بؤلیب،مملکت تؤزیدی قؤیدی.

آبای کونانبای اوغلو

قازاق تورکلری نین میللی شاعیری: آبای کونانبای اوغلو

آباي (ايبراهيم) کونانباي اوغلو (1907-1845) – قازاخ شاعيري، يازيچيسي، ايجتيماعي خاديم، موعاصير قازاق يازيلي ادبياتي نين بانيسي، معاريفچي ليبئرال ايسلامين اساسيندا قازاخ مدنيتي نين روس و آوروپا مدنيتلري ايله ياخينلاشماسي طرفداري.

قديم تورک قبيله لري نين توتئملري

تورکلر بير نئچه عصر بوندان اول آورآسييانين موختليف رئگيونلاريندا اؤزلري نين دؤولتلريني ياراتميشديلار. بو دؤولتلردن ان گوجلوسو ائراميزدان اول 3. عصرده ياراديلان و كورئيادان باشلاميش قاشقارييايا قدر اوزانان هون دؤولتي ساييليردي. اهاليسي اساسن تورک ديللي کؤچري قبيله لردن عيبارت ايدي. سونرالار بو دؤولتين بير قولوندان اويقور خاقانليغي يارانميشدي. 

اوزبیک خلقی نینگ اتنیک شکلله نیشی

اورته آسیا حدودیده قدیمگی تاش درویدن حاضرگی زمانگه قدر 270 نفر قدیمی یادگارلیک تاپیلمه لر و حاضر گی دورده یشاووچیلر51 ایتنگرافیک گروه(30،000 کیشی) نینگ انتراپلوگیک اورگه نیشی بو ملاحظه لرنینگ اساسینی تشکیل ایته دی. وطنیمیز- تاریخیمیزنی 7-4 عصرلرده گی اجتماعی، سیاسی ترقیاتی نینگ نتیجه وی خلاصه لریدن بیری شو بولدی که10 – عصرگه کیلیب تورک (اوزبیکلر) نینگ

“ هیده بره“ فلمی، فیستیوال ده بیرینچی لیک جایزه سی آلتین قدح نی آلدی

“ هیده بره“ فلمی نی بیرینچی لیککه کوتارگن اینگ بویوک عنصربولسه بو فلم نینگ تویغولی لیکگه ایگه بولیشی دیر

دنیا سطحیده 1600 فلم اره سیدن 16 فلم بیلن یریشگن اورخان اوغوز تمانیدن رهبر لیک بولگن“ هیده بره“ فلمی، فیستیوال ده بیرینچی لیک جایزه سی بیلن آلتین قدح نی ایگللب آلدی.

بابر میرزا

 بیزکیم، ملکی توران امیر تورکستان میز
بیزکیم، ملت لرنینگ اینگ قدیمی و اینگ اولوغی، تورک نینگ باش بوغینیمیز.

امیر تیمور

تاریخ صحیفه لرنی ورقلر ایکنمیز، اوزبیک خلقی نینگ

جنگیز ایتمتوف یاد اتیلدی

تنیقلی قیرغز یازوچی جئنگیز ایتمتوف, وفاتی نینگ ۳ نچی ییل لیگی ده, قیرغزستان پایتختی بیشکیک ده آچیلگن بیر کورگزمه بیلن یاد ایتیلدی

جنگیز ایتمتوف فوندی تمانیدن ترتیب لنگن, “ جنگیز ایتمتوفنینگ حیاتی و صنعتی“ نامیده گی اوشبو کورگزمه, قیرغزستان جمهوررئیسی روزا اوتونبایوه نینگ اشتراکی بیلن تاریخ موزیمی ده